آزمایش اسلامپ بتن چیست؟

آزمایش اسلامپ بتن چیست؟

آزمایش اسلامپ بتن روشی ساده اما بسیار مهم برای ارزیابی کیفیت بتن تازه است. در این آزمایش، جریان پذیری یا میزان روان بودن مخلوط تازه بتن قبل از استفاده در محل مورد نظر مورد بررسی قرار می‌گیرد.
جریان پذیری یا روانی بتن، توانایی آن برای جریان یافتن و پر کردن قالب‌های پیچیده بدون ایجاد حباب هوا یا جدایش سنگ‌دانه‌ها را نشان می‌دهد. این ویژگی بسیار حائز اهمیت است، زیرا بتن باید به راحتی در محل مورد نظر جریان یابد و قالب را به طور کامل پر کند تا از تشکیل حفره‌ها یا ناحیه‌های خالی جلوگیری شود.
در آزمایش اسلامپ، مخلوط تازه بتن در یک قالب مخروطی فلزی ریخته می‌شود. سپس این قالب به آرامی بلند شده و مقدار افت یا “اسلامپ” بتن اندازه‌گیری می‌شود. هرچه اسلامپ بیشتر باشد، روانی بتن بالاتر است. مقادیر اسلامپ استاندارد معمولاً بین 0 تا 8 اینچ (0 تا 20 سانتی‌متر) متغیر است.

چرا آزمایش اسلامپ بتن اهمیت ویژه دارد؟

آزمایش اسلامپ بتن از اهمیت ویژه‌ای در صنعت ساخت و ساز برخوردار است، زیرا تأثیر مستقیمی بر کیفیت و عملکرد نهایی سازه‌های بتنی  و قطعات پیش ساخته بتنی مدولار دارد. دلایل اصلی اهمیت این آزمایش عبارت‌اند از:

•  کنترل کارایی بتن:

روانی مناسب بتن برای پر کردن کامل قالب‌ها و قطعات پیچیده بدون ایجاد حفره‌ها یا جدایش اجزا ضروری است. آزمایش اسلامپ میزان کارایی بتن را نشان می‌دهد.

•  تسهیل در متراکم:

بتن با روانی مطلوب به راحتی متراکم می‌شود و حفره‌های هوا و ناخالصی‌ها را از بین می‌برد. این امر از تضعیف مقاومت و دوام بتن جلوگیری می‌کند.

•  بهبود قابلیت پمپ پذیری:

برای پروژه‌هایی که نیاز به پمپ کردن بتن دارند، روانی مناسب بسیار حیاتی است. اسلامپ نامناسب می‌تواند باعث گرفتگی لوله‌ها یا جدایش اجزا شود.

•  افزایش مقاومت نهایی:

بتن با روانی مطلوب، متراکم‌تر و همگن‌تر است و درنتیجه مقاومت فشاری و خمشی بالاتری خواهد داشت.

•  کاهش هزینه‌ها:

استفاده از روانی بهینه می‌تواند از اتلاف مصالح، نیروی کار اضافی و نقص‌های ساختاری جلوگیری کند که درنهایت به صرفه‌جویی در هزینه‌ها منجر می‌شود.

مزایای آزمایش اسلامپ بتن چیست؟

ارزیابی صحیح روانی از طریق آزمایش اسلامپ بسیار مهم است، زیرا اگر بتن خیلی روان باشد، ممکن است سنگ‌دانه‌ها جدا شوند و اگر بتن خیلی سفت باشد، پر کردن قالب‌ها و متراکم شدن آن مشکل خواهد بود؛ بنابراین، داشتن اسلامپ مناسب برای شرایط خاص پروژه از جمله ساخت نماهای پیش ساخته بسیار حیاتی است.
مزایای آزمایش اسلامپ بتن عبارت‌اند از:

• ساده بودن و سهولت اجرا:

آزمایش اسلامپ بتن به راحتی و با استفاده از مخروطی ساده و قابل حمل انجام می‌شود. این آزمون به راحتی توسط کارکنان مسلط بر اجرای آن انجام می‌شود.

•  انجام آزمون در هر زمانی:

این آزمون می‌تواند در هر زمانی انجام شود، به عنوان مثال در محل ساخت یا حتی در محل استفاده بتن.

•  عدم نیاز به تجهیزات پرهزینه:

برای انجام آزمایش اسلامپ بتن نیازی به تجهیزات پرهزینه و پیچیده نیست. مخروط ساده و مقیاس اندازه‌گیری اسلامپ بتن کافی است.

• دریافت نتایج سریع:

این آزمون به سرعت انجام می‌شود و نتایج آن به سرعت به دست متقاضیان می‌رسد. این امر به کارفرمایان و متخصصان کمک می‌کند تا به سرعت تصمیمات خود را بگیرند و اقدامات لازم را انجام دهند.

برای آزمایش اسلامپ بتن چه تجهیزاتی مورد نیاز است؟

آزمایش اسلامپ بتن یکی از مهم‌ترین آزمایش‌ها برای ارزیابی روانی و کارایی بتن تازه است. داشتن تجهیزات مناسب و استفاده صحیح از آن‌ها، دقت و صحت نتایج آزمایش را تضمین می‌کند. با توجه به تجهیزات مورد نیاز، می‌توان به راحتی و با دقت بالا این آزمایش را در محل پروژه یا آزمایشگاه انجام داد و از کیفیت بتن مورد استفاده اطمینان حاصل کرد.
با استفاده از این تجهیزات، می‌توان آزمایش اسلامپ بتن را به صورت دقیق و صحیح انجام داد و نتایج مورد نیاز را برای ارزیابی جریان پذیری بتن تازه به دست آورد:

• مخروط اسلامپ

یک ظرف مخروطی فلزی که برای قالب‌گیری بتن تازه استفاده می‌شود. این مخروط معمولاً دارای قطر پایین 20 سانتیمتر، قطر بالا 10 سانتیمتر و ارتفاع 30 سانتیمتر است.

• میله کوبه

یک میله فولادی با قطر 16 میلی‌متر و طول 60 سانتی‌متر که برای کوبش و تراکم بتن داخل مخروط استفاده می‌شود. این میله دارای یک سر گرد برای تسهیل فرآیند تراکم است.

• صفحه پایه

یک صفحه صاف و محکم که مخروط اسلامپ روی آن قرار می‌گیرد تا فرآیند آزمایش به درستی انجام شود. این صفحه باید به اندازه کافی بزرگ و ثابت باشد تا از حرکت مخروط جلوگیری کند.

• ظرف مخروط

یک ظرف بزرگ که مخروط اسلامپ داخل آن قرار می‌گیرد. این ظرف معمولاً برای جمع‌آوری بتن اضافی و جلوگیری از آلودگی محیط استفاده می‌شود.

• بیل یا بیلچه

ابزارهایی برای انتقال بتن از مخلوط‌کن به مخروط اسلامپ. بیل یا بیلچه باید تمیز و مناسب برای کار با بتن باشند.

• برس

برای تمیز کردن تجهیزات و ابزارها از جمله مخروط اسلامپ و میله کوبه پس از انجام آزمایش استفاده می‌شود.

• پارچه مرطوب

برای مرطوب کردن سطح داخلی مخروط اسلامپ قبل از شروع آزمایش به منظور جلوگیری از چسبیدن بتن به دیواره‌های مخروط.

• خط‌کش فلزی

برای اندازه‌گیری دقیق ارتفاع بتن بعد از برداشتن مخروط اسلامپ استفاده می‌شود. این ابزار به تعیین مقدار افت بتن (اسلامپ) کمک می‌کند.

آزمایش اسلامپ تحت چه شرایطی صورت می‌پذیرد؟

برای اطمینان از دقت و صحت نتایج آزمایش اسلامپ بتن، باید شرایط خاصی رعایت شود:

•  ظرف مورد استفاده در آزمایش اسلامپ نباید قابلیت جذب آب داشته باشد. این مسئله برای جلوگیری از تغییر در نسبت آب به سیمان و جلوگیری از کاهش دقت نتایج آزمایش مهم است.
•  آزمایش باید پانزده دقیقه بعد از اختلاط بتن انجام شود. این زمان برای تثبیت شرایط بتن تازه و جلوگیری از تأثیرگذاری تغییرات زمان‌بر نتایج آزمایش است.
• عملیات آزمایش نباید بیش از 1.5 دقیقه طول بکشد. این محدودیت زمانی به منظور جلوگیری از تغییرات ویژگی‌های بتن در طول فرآیند آزمایش است.
•  هیچ‌گونه حرکت جانبی و یا چرخشی نباید به قالب و بتن وارد شود. حفظ ثبات قالب و بتن برای اطمینان از صحت و دقت نتایج بسیار حیاتی است.
• در هر مرحله از اعمال بتن به مخروط ناقص، حتماً باید 25 ضربه با استفاده از میله کوبه اعمال شود. این ضربات برای تراکم یکنواخت و دقیق بتن درون قالب لازم است.

مراحل اجرای آزمایش اسلامپ بتن چگونه است؟

آزمایش اسلامپ بتن به منظور ارزیابی روانی و کارایی بتن تازه انجام می‌شود. این آزمایش شامل چندین مرحله است که باید به ترتیب و با دقت انجام شود. در ادامه، مراحل اجرای این آزمایش را به تفصیل شرح می‌دهیم:

مرحله اول: تمیزکاری قالب

مرحله اول آزمایش اسلامپ بتن، تمیزکاری قالب است. این مرحله بسیار مهم است زیرا قالب باید تمیز و خشک باشد تا از تأثیرات خارجی بر روی بتن جلوگیری شود و نتایج آزمایش دقیق و قابل اعتماد باشند.
ابتدا قالب باید با آب تمیز شده و از هرگونه ذرات خارجی، گرد و غبار و آلودگی‌های دیگر پاک شود. از برس‌های نرم و مناسب برای تمیزکاری قالب استفاده شود. سپس قالب باید خشک شود. برای این منظور می‌توان از دستمال یا هوای گرم استفاده کرد تا قالب به طور کامل خشک شود.
در صورت وجود خط و خش‌هایی در قالب، آن‌ها نیز باید ترمیم شوند تا سطح قالب صاف و بدون عیوب باشد. درنهایت، قالب باید آماده برای پر کردن بتن باشد. با تمیزکاری صحیح و دقیق قالب، می‌توان از اثرات منفی ناشی از قالب‌های آلوده جلوگیری کرده و نتایج آزمایش اسلامپ بتن را به صورت دقیق و قابل اعتماد به دست آورد.

مرحله دوم: آماده‌سازی و جانمایی قالب

در این مرحله، قالب برای پر کردن بتن آماده می‌شود تا بتن به شکل مورد نظر در آن قرار گیرد. مراحل آماده‌سازی و جانمایی قالب به شرح زیر است:

•  قالب باید به طور کامل و به شکل صحیح در محل مورد نظر قرار گیرد. قالب باید بر روی زمین یا سطح صاف و استوار قرار گیرد و هیچ‌گونه حرکت یا لغزشی نداشته باشد.
• قالب باید با استفاده از روش‌های مناسب و دقیق (مانند سیستم‌های جانمایی خودکار) به شکل مورد نظر برای پر کردن بتن آماده شود. ابعاد و اندازه‌های قالب باید دقیقاً با طرح مورد نظر هماهنگ شوند.
•  قالب باید با استفاده از مواد مناسب و مقاوم، مثل نئوپان یا فلز، ساخته شود تا بتواند فشار بتن را تحمل کرده و شکل آن را حفظ کند.
• در صورت نیاز، قالب باید با استفاده از وسایل مناسب (مانند پوشش‌های ضد چسبندگی) پوشش داده شود تا بتن به راحتی از قالب جدا شود.
• قبل از پر کردن بتن، قالب باید دوباره بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که هیچ نقص یا مشکلی وجود ندارد و آماده برای پر کردن بتن است.

مرحله سوم: ریختن نمونه بتن تازه

پس از آماده‌سازی و جانمایی قالب برای بتن، نوبت به ریختن بتن تازه می‌رسد. بتن تازه باید به سرعت و با دقت به داخل قالب ریخته شود تا از دست دادن خواص و ویژگی‌های آن جلوگیری شود. بتن تازه باید به طور یکنواخت و بدون هوای حبس شده در داخل آن به داخل قالب ریخته شود. برای این منظور، می‌توان از وسایل مخصوصی مانند ویبراتور بتن استفاده کرد تا بتن به طور یکنواخت در قالب توزیع شود.
بتن باید به اندازه کافی فشرده و تراکم داده شود تا بتواند خواص مکانیکی و مقاومتی مناسبی داشته باشد. این مرحله بسیار مهم است و نباید بتن را زیاد فشرده کنید تا خواص آن تحت تأثیر قرار نگیرد. پس از ریختن بتن تازه، سطح بتن باید صاف و صیقلی شود تا به شکل مطابق با نیازهای مورد نظر در آزمایش درآید.

مرحله چهارم: تراکم نمونه

در این مرحله، پس از ریختن بتن تازه به داخل قالب، بتن باید به طور مناسب و کافی فشرده و تراکم داده شود تا خواص و ویژگی‌های آن به‌درستی شکل گیرند. این مرحله بسیار مهم است زیرا تراکم نامناسب بتن می‌تواند منجر به کاهش مقاومت و ماندگاری بتن شود.
برای انجام این مرحله، معمولاً از ویبراتور بتن استفاده می‌شود. ویبراتور بتن یک دستگاه است که با ایجاد ارتعاشات، به بتن کمک می‌کند تا به طور یکنواخت و مناسب فشرده شود. با استفاده از ویبراتور بتن، هوای حبس شده در داخل بتن از بین می‌رود و بتن به طور کامل تراکم و فشرده می‌شود.

مرحله پنجم: تمیزکاری روی قالب و صفحه پایه

پس از تراکم و فشرده سازی بتن در قالب، قالب و صفحه پایه باید از هر نوع ذرات و آلودگی‌های موجود پاک شوند تا بتن به‌درستی درون آن‌ها ریخته شود و خواص و ویژگی‌های آن تحت تأثیر آلودگی‌ها قرار نگیرد. تمیزکاری قالب و صفحه پایه مهم است زیرا هرگونه ذرات، گرد و غبار یا مواد آلوده می‌توانند باعث ضعف اتصال بتن به قالب شوند یا موجب ایجاد نقاط ضعف و ناهمواری‌ها در سطح بتن شوند؛ بنابراین، این مرحله باید با دقت و دقیق انجام شود تا بتن به‌درستی ریخته شود و در زمان استفاده از آن هیچ مشکلی به وجود نیاید.
از روش‌های مختلفی برای تمیزکاری قالب و صفحه پایه استفاده می‌شود، ازجمله استفاده از مواد شوینده، برس‌ها، پنبه و … تا قالب و صفحه پایه به‌درستی تمیز شوند و بتن به‌درستی در آن‌ها ریخته شود.

مرحله ششم: بیرون کشیدن قالب

پس از ریختن بتن در قالب و تراکم و فشرده سازی آن، قالب باید به‌درستی بیرون کشیده شود تا بتن به‌درستی شکل گیرد و آماده استفاده شود. این مرحله نیز باید با دقت و هوشمندی انجام شود تا قالب به‌درستی از بتن جدا شود و هیچ آسیبی به بتن وارد نشود.
برای بیرون کشیدن قالب، ابتدا قالب باید به‌درستی باز شود و سپس با دقت و توجه به نقاط ضعف و خطرات ممکن، قالب باید از بتن جدا شود. این کار باید به‌درستی و با استفاده از ابزارهای مناسب انجام شود تا هیچ آسیبی به بتن وارد نشود و بتن به‌درستی شکل گیرد.

مرحله هفتم: بررسی کیفیت اولیه نمونه

در این مرحله، نمونه بتن باید با دقت بررسی شود. این بررسی شامل بررسی ظاهری نمونه، ترک‌ها، شکستگی‌ها، تراکم، فشردگی و سایر خصوصیات فیزیکی و مکانیکی بتن می‌شود. همچنین، نمونه بتن باید با استانداردهای مربوطه مقایسه شود تا اطمینان حاصل شود که بتن مطابق با استانداردها و مشخصات مورد نظر تهیه شده است.
بررسی کیفیت اولیه نمونه بتن از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا اگر بتن به‌درستی تهیه نشده باشد، ممکن است در استفاده‌های بعدی مشکلاتی ایجاد شود. بنابراین، این مرحله باید با دقت و دقیق انجام شود تا از کیفیت بتن مطمئن شد.

مرحله هشتم: اندازه‌گیری اسلامپ

اسلامپ (Slump) یکی از معیارهای مهم برای بررسی جریان‌پذیری یا روانی بتن تازه است. این معیار نشان‌دهنده اندازه تغییر شکل بتن تازه در اثر گرانش و تغییرات دمایی است.برای انجام اندازه‌گیری اسلامپ، نمونه بتن تازه در قالب مخصوص (کاسه اسلامپ) قرار می‌گیرد. سپس با استفاده از وسیله‌ای مانند ترازوی اسلامپ، ارتفاعی که بتن از قاعده کاسه اسلامپ تا به بالای می‌رود اندازه‌گیری می‌شود. این ارتفاع به عنوان اسلامپ بتن شناخته می‌شود.
مقدار اسلامپ بتن نشان‌دهنده میزان جریان‌پذیری و روانی بتن است. اسلامپ بتن باید با مشخصات مورد نظر و استانداردهای معتبر همخوانی داشته باشد تا بتن بتواند به‌درستی در محل مورد نیاز استفاده شود.

مرحله نهم: ثبت عدد اسلامپ

در آخرین مرحله از آزمایش اسلامپ بتن، عدد اسلامپ که در مرحله هشتم اندازه‌گیری شده است، ثبت می‌شود. این عدد نشان‌دهنده اندازه تغییر شکل بتن تازه است و برای ارزیابی جریان‌پذیری و روانی بتن استفاده می‌شود. عدد اسلامپ می‌تواند متغیر باشد و بسته به نوع و خواص بتن، مورد نیاز متفاوت باشد. ثبت عدد اسلامپ در این مرحله از آزمایش مهم است تا بتوان با دقت و صحت مطلوب، جریان‌پذیری بتن تازه را ارزیابی کرد و مطمئن شد که بتن تهیه شده مناسب برای استفاده در محل مورد نیاز است.

انواع رفتار بتن در تست اسلامپ بتن

انواع رفتار بتن در تست اسلامپ عبارت‌اند از:

•  اسلامپ واقعی:

این نوع رفتار بتن به معنی انسجام و تراکم مناسب مخلوط بتن است که باعث ایجاد سطح صاف و یکنواخت بر روی سطح بتن می‌شود. این نوع اسلامپ بتن معمولاً برای ساخت سازه‌های بتنی با نیاز به ظاهر زیبا و صاف استفاده می‌شود.

•  اسلامپ صفر:

در این نوع رفتار بتن، مخلوط بتن به اندازه کافی چسبناک و سفت است که نمی‌توان آن را به صورت اسلامپ شکل داد. این نوع بتن برای ساخت سازه‌هایی که نیاز به مقاومت بالا و کارایی عالی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

•  اسلامپ ریزشی (فروریختن):

این نوع رفتار بتن به معنی این است که مخلوط بتن بسیار مایع و رقیق است و به سرعت از قالب بتن خارج می‌شود. این مشکل معمولاً به دلیل استفاده از ترکیب غیر مناسب مواد بتن یا نسبت آب به سیمان بیش از حد اتفاق می‌افتد.

•  اسلامپ برشی:

این نوع رفتار بتن به معنی این است که مخلوط بتن بسیار سفت و خشک است و امکان تراکم و شکل‌دهی به آن بسیار دشوار است. این نوع بتن معمولاً برای ساخت سازه‌هایی با نیاز به مقاومت بالا و استحکام مناسب استفاده می‌شود.

عدد اسلامپ (نشست عمودی) چیست؟

عدد اسلامپ یا نشست عمودی، یک پارامتر مهم در آزمون اسلامپ بتن است که نشان دهنده اندازه تغییر شکل بتن تا زمانی که خردهای بتن به سطح خود برگردند است. این عدد به عنوان یک معیار مهم برای اندازه‌گیری پلاستیسیته و کارایی مخلوط بتن استفاده می‌شود.
عدد اسلامپ به صورت سانتیمتر اندازه‌گیری می‌شود و مقادیر مختلف آن نشان دهنده ویژگی‌های مختلف بتن هستند. به طور کلی، اسلامپ کمتر از 5 سانتیمتر نشان دهنده بتنی است که بسیار خشک و سفت است، درحالی‌که اسلامپ بیش از 10 سانتیمتر نشان دهنده بتنی است که بسیار مایع و رقیق است. اسلامپ مناسب برای بتن معمولاً در بازه 5 تا 10 سانتیمتر قرار دارد.

هر عدد اسلامپ یک کاربرد مخصوص دارد:

•  اسلامپ 0 تا 25 میلی‌متر برای بتن‌های سفت و غیرقابل جریان مناسب است.
•  اسلامپ 25 تا 75 میلی‌متر برای بتن‌های پرتراکم و دیوارهای باریک به کار می‌رود.
•  اسلامپ 75 تا 150 میلی‌متر برای بتن‌های معمولی ساختمان‌سازی مناسب است.
•  اسلامپ بیشتر از 150 میلی‌متر برای بتن‌های روان و قابل پمپ کردن استفاده می‌شود.

آزمایش اسلامپ بتن در مبحث 9 مقررات ملی ساختمان

مبحث 9 مقررات ملی ساختمان ایران، بخش مربوط به طرح و اجرای ساختمان‌های بتن آرمه را پوشش می‌دهد. در این مبحث، آزمایش اسلامپ بتن به عنوان یکی از روش‌های کنترل کیفیت بتن تازه معرفی شده است.
بر اساس بند 9-6-9 این مبحث، برای کنترل کیفیت بتن تازه باید موارد زیر انجام شود:

•  آزمایش اسلامپ بتن برای تعیین روانی بتن باید حداقل یک بار در روز یا برای هر 100 مترمکعب بتن ریخته شده انجام گیرد.
•  نمونه‌برداری و آزمایش مقاومت فشاری بتن باید بر اساس استاندارد ملی ایران شماره 3005 صورت گیرد.
•  همچنین در بند 9-6-7 این مبحث، حداقل مقاومت فشاری متوسط مورد نیاز برای بتن بر اساس مقاومت نامی طراحی (f’c) و انحراف استاندارد تولید بتن ارائه شده است. این مقادیر باید در آزمایش‌های مقاومت فشاری نمونه‌های بتن رعایت شود.

بنابراین، آزمایش اسلامپ در کنار آزمایش مقاومت فشاری، ازجمله آزمایش‌های کنترل کیفیت بتن تازه است که در مبحث 9 مقررات ملی ساختمان ایران به آن اشاره شده و باید بر اساس استانداردهای ملی انجام گیرد.

سنجش اسلامپ بتن مطابق با استانداردها و مقررات بین‌المللی

استفاده از استانداردهای معتبر و مطابق با مقررات بین‌المللی برای انجام آزمون اسلامپ بتن، اطمینان از صحت و دقت نتایج این آزمون را فراهم می‌کند و به کنترل کیفیت بتن در پروژه‌های ساختمانی کمک می‌کند. تفاوت‌های اصلی این استانداردها در نحوه برداشتن مخروط و تعداد لایه‌های ریختن بتن در مخروط است؛ اما ابعاد مخروط و روش محاسبه عدد اسلامپ در همه آن‌ها یکسان است.

استاندارد آمریکا (ASTM C143)

این استاندارد توسط سازمان ASTM International تهیه شده است و شرایط و روش‌های انجام آزمون اسلامپ بتن را تعریف می‌کند. این استاندارد شامل دستورالعمل‌های دقیق برای تهیه نمونه بتن، اندازه‌گیری اسلامپ و تعیین مقدار نشست بتن است.

•  ارتفاع مخروط: 30 سانتی‌متر
• قطر پایین: 20 سانتی‌متر
•  قطر بالا: 10 سانتی‌متر
•  مخروط باید به صورت عمودی و بدون چرخش برداشته شود.

استاندارد انگلیس و اروپا (BS EN 12350-2)

این استاندارد توسط استانداردهای اروپا (EN) و استانداردهای بریتانیا (BS) تهیه شده است و شرایط انجام آزمون اسلامپ بتن را تعیین می‌کند. این استاندارد نیز شامل روش‌های دقیق برای اندازه‌گیری اسلامپ و تعیین پلاستیسیته بتن است.

•  ارتفاع مخروط: 30 سانتی‌متر
•  قطر پایین: 20 سانتی‌متر
•  قطر بالا: 10 سانتی‌متر
•  مخروط باید به آرامی و بدون تکان برداشته شود.

استاندارد ایران (ISIRI 3890)

این استاندارد توسط موسسه استاندارد و تحقیقات ایران (ISIRI) تهیه شده است و شرایط انجام آزمون اسلامپ بتن را بر اساس شرایط محلی و نیازهای کشور تعیین می‌کند. این استاندارد نیز شامل روش‌های دقیق برای اندازه‌گیری اسلامپ و تعیین مقدار نشست بتن است.

•  ارتفاع مخروط: 30 سانتی‌متر
• قطر پایین: 20 سانتی‌متر
•  قطر بالا: 10 سانتی‌متر

عواملی که منجر به شکست آزمایش اسلامپ می‌شوند!

عواملی که می‌توانند منجر به شکست یا عدم صحت آزمایش اسلامپ بتن شوند، عبارت‌اند از:

•  عدم رعایت زمان مشخص شده بین آماده‌سازی نمونه و انجام آزمایش:

آزمایش اسلامپ باید در زمان مشخصی پس از آماده‌سازی نمونه بتن انجام شود. در غیر این صورت، شروع گیرش سیمان می‌تواند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد.

•  حرکت افقی یا عدم عمودی بودن قالب هنگام برداشتن:

قالب باید به آرامی و در حالت کاملاً عمودی از روی نمونه بتن برداشته شود. هرگونه حرکت افقی یا انحراف از حالت عمودی می‌تواند نتایج را مخدوش کند.

•  سطح ناهموار یا شیب‌دار محل انجام آزمایش:

سطحی که آزمایش روی آن انجام می‌شود باید کاملاً صاف و بدون شیب باشد. در غیر این صورت، بتن ممکن است به یک طرف سرازیر شود.

•  نفوذ بتن به داخل زمین یا جذب رطوبت از زمین:

درصورتی‌که سطح زیر قالب خشک یا متخلخل باشد، ممکن است بتن رطوبت خود را از دست داده یا به داخل زمین نفوذ کند که این امر بر روانی بتن تأثیر می‌گذارد.

• عدم آماده‌سازی صحیح نمونه بتن:

اگر نمونه بتن به درستی مخلوط یا متراکم نشده باشد، نتایج آزمایش اسلامپ قابل اعتماد نخواهد بود.

• شرایط محیطی نامناسب مانند باد، باران یا تابش مستقیم آفتاب:

این شرایط می‌توانند بر روانی بتن و درنتیجه نتایج آزمایش اسلامپ تأثیر بگذارند.
برای جلوگیری از این مشکلات، باید دقت کافی در رعایت دستورالعمل‌های استاندارد و ایجاد شرایط مناسب آزمایش صورت گیرد.

روش‌های اصلاح آزمایش اسلامپ ناموفق طبق دستورالعمل‌ استانداردهای بین‌المللی

روش‌های اصلاح آزمایش اسلامپ ناموفق طبق دستورالعمل استانداردهای بین‌المللی عبارت‌اند از:

 اگر مقدار اسلامپ پایین باشد:

•  افزودن مقدار کمی آب به بتن و مخلوط کردن مجدد آن. این کار باید با احتیاط و تحت نظارت مهندس کنترل کیفیت انجام شود تا از افزایش بیش از حد نسبت آب به سیمان جلوگیری شود.
•  استفاده از فوق روان کننده‌های مجاز برای افزایش روانی بتن بدون نیاز به آب اضافی.
•  در صورت عدم امکان اصلاح، بتن باید رد شده و مخلوط جدیدی با طرح اختلاط صحیح تهیه گردد.

 اگر مقدار اسلامپ بیش از حد بالا باشد:

•  اجازه دادن به میکسر برای چرخیدن 8 تا 10 دقیقه تا درجه اسلامپ کاهش یابد.
•  افزودن مقدار کمی سیمان یا مواد جاذب آب مجاز به بتن برای کاهش روانی.
• مخلوط کردن بتن با درجه اسلامپ بسیار بالا با بتن‌های با اسلامپ قابل قبول برای کاهش اثرات مخرب.
•  در صورت عدم امکان اصلاح، بتن باید رد شده و مخلوط جدید با طرح اختلاط صحیح تهیه گردد.

مهم است که تمامی اقدامات اصلاحی تحت نظارت مهندس کنترل کیفیت و مطابق با استانداردهای مربوطه مانند ASTM، BS یا ایزو انجام شود تا کیفیت بتن حفظ گردد.

چه عواملی بر اسلامپ بتن تاثیرگذار است؟

عوامل اصلی تاثیرگذار بر اسلامپ (روانی) بتن عبارتند از:

•  نسبت آب به سیمان و میزان آب اختلاط

افزایش نسبت آب به سیمان و میزان آب اختلاط، باعث افزایش روانی و اسلامپ بتن می‌شود.

• مقدار و نوع سیمان

افزایش مقدار سیمان و استفاده از سیمان‌های با زمان گیرش کندتر، روانی و اسلامپ بتن را افزایش می‌دهد.

• شکل، اندازه و نوع سنگدانه‌ها

سنگدانه‌های زاویه‌دار، درشت‌دانه و سخت، روانی و اسلامپ بتن را کاهش می‌دهند.

•  استفاده از فوق روان کننده‌ها

افزودن فوق روان کننده‌های مناسب، روانی و اسلامپ بتن را بدون نیاز به آب اضافی افزایش می‌دهد.

• زمان اختلاط و حمل بتن

با گذشت زمان از لحظه اختلاط، روانی و اسلامپ بتن کاهش می‌یابد.

•  دمای محیط و مصالح

افزایش دما باعث افزایش روانی و اسلامپ بتن می‌شود.

• رطوبت سنگدانه‌ها

سنگدانه‌های خشک، آب بیشتری از بتن جذب می‌کنند و روانی آن را کاهش می‌دهند.

• میزان هوای بتن

افزایش هوای بتن، روانی و اسلامپ آن را افزایش می‌دهد.

• روش‌های بچینگ، اختلاط و حمل و نقل بتن

روش‌های نامناسب در این مراحل می‌تواند باعث کاهش روانی و اسلامپ بتن شود.

بنابراین کنترل و تنظیم این عوامل در طرح اختلاط، برای دستیابی به اسلامپ مورد نظر و کارایی مناسب بتن ضروری است.

آزمایش اسلامپ بتن الیافی چیست؟

بتن الیافی نوعی بتن مسلح است که در آن علاوه بر سنگدانه‌ها، آب، سیمان و سایر مواد افزودنی، از الیاف نیز استفاده می‌شود. این الیاف می‌تواند از جنس فولاد، پلی‌پروپیلن، شیشه یا سایر مواد باشد.
برای اندازه‌گیری روانی بتن الیافی نیز از همان آزمایش اسلامپ مرسوم که برای بتن معمولی استفاده می‌شود، بهره گرفته می‌شود. در این آزمایش، میزان نشست عمودی بتن پس از برداشتن قالب مخروطی، اندازه‌گیری و گزارش می‌گردد.
با این حال، نتایج آزمایشگاهی نشان داده است که با افزایش نسبت الیاف فولادی در بتن، میزان اسلامپ (روانی) آن کاهش می‌یابد؛ به عبارت دیگر، هرچه درصد الیاف فولادی در مخلوط بتن بیشتر باشد، بتن سفت‌تر شده و اسلامپ آن کمتر خواهد بود. این امر می‌تواند به دلیل افزایش اصطکاک داخلی و کاهش روانی مخلوط در اثر حضور الیاف باشد.
بنابراین در طراحی بتن‌های الیافی، باید این کاهش روانی را در نظر گرفت و با تنظیم سایر اجزای مخلوط مانند آب و فوق روان کننده‌ها، روانی مورد نیاز برای کاربرد مشخص را تامین نمود. برای آشنایی بیشتر با بتن الیافی مطالعه مقاله “بتن الیافی چیست؟” را پیشنهاد می کنیم.

آزمایش اسلامپ بتن خود تراکم چیست؟

بتن خودتراکم (SCC) نوعی بتن ویژه است که بدون نیاز به لرزاننده یا وسیله دیگری، تحت اثر نیروی ثقل خود متراکم می‌شود و در اطراف میلگردها و قالب‌ها جریان می‌یابد. این بتن دارای روانی و کارایی بسیار بالایی است. برای سنجش روانی و ویسکوزیته بتن خودتراکم، از آزمایش اسلامپ جریان (Slump Flow) استفاده می‌شود. در این آزمایش:

•  ابتدا مخروط استاندارد اسلامپ با بتن خودتراکم پر می‌شود.
•  سپس مخروط به آرامی بلند شده و بتن روی یک سطح صاف گسترش می‌یابد.
•  قطر دایره ایجاد شده بعد از بلند کردن مخروط که به جریان اسلامپ معروف است، به عنوان معیاری برای روانی بتن اندازه‌گیری می‌شود.
•  همچنین زمان رسیدن بتن به قطر 50 سانتی‌متر (T50) نیز، به عنوان معیاری از ویسکوزیته بتن ثبت می‌گردد.

معمولا برای بتن‌های خودتراکم، قطر جریان اسلامپ بین 550 تا 850 میلی‌متر و زمان T50 بین 2 تا 5 ثانیه مورد قبول است. هرچه قطر جریان بیشتر باشد، روانی بتن بالاتر و هرچه زمان T50 کمتر باشد، ویسکوزیته بتن پایین‌تر خواهد بود.
این آزمایش نسبت به آزمایش اسلامپ معمولی، معیار دقیق‌تری برای ارزیابی روانی و قابلیت جریان بتن‌های خودتراکم محسوب می‌شود.

آزمایش اسلامپ بتن پیش ساخته چگونه انجام می گیرد؟

بتن پیش ساخته نوعی بتن است که در کارخانه و تحت شرایط کنترل شده تولید می‌شود و سپس به صورت قطعات از پیش ساخته شده به محل پروژه منتقل و نصب می‌گردد. این نوع بتن می‌تواند مرسوم یا خودتراکم (SCC) باشد.
روش انجام آزمایش اسلامپ برای بتن پیش ساخته بر اساس نوع بتن مرسوم یا (SCC) متفاوت است:

•  برای بتن پیش ساخته مرسوم:

آزمایش اسلامپ معمولی مطابق با استاندارد ASTM C143 یا مشابه آن انجام می‌شود. در این روش، بتن در یک قالب مخروطی استاندارد ریخته شده و پس از برداشتن قالب، میزان نشست عمودی بتن اندازه‌گیری می‌شود که همان عدد اسلامپ است.

• برای بتن پیش ساخته خودتراکم (SCC):

از آزمایش اسلامپ جریان (Slump Flow) استفاده می‌شود. در این آزمایش، قطر گسترش افقی بتن پس از برداشتن قالب مخروطی به عنوان معیار روانی بتن در نظر گرفته می‌شود. همچنین زمان رسیدن بتن به قطر 500 میلی‌متر (T50) نیز اندازه‌گیری می‌شود که نشان‌دهنده ویسکوزیته بتن است.
مقادیر قابل قبول برای بتن‌های SCC پیش ساخته معمولاً قطر جریان اسلامپ بین 550 تا 850 میلی‌متر و زمان T50 بین 2 تا 5 ثانیه است.
انتخاب نوع آزمایش اسلامپ (معمولی یا جریان) بر اساس طرح اختلاط و نوع بتن پیش ساخته مرسوم یا (SCC) صورت می‌گیرد تا روانی و کارایی مناسب برای ریختن در قالب‌های پیش ساخته تأمین گردد.

جمع بندی نهایی

آزمایش اسلامپ یکی از پرکاربردترین و ساده‌ترین روش‌های سنجش کارایی و روانی بتن تازه متراکم شده است. این آزمایش به طور گسترده در کارگاه‌های ساخت بتن و پروژه‌های عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا کیفیت بتن تازه تولید شده کنترل شود.
رعایت جزئیات و دقت در انجام این آزمایش بسیار حائز اهمیت است، زیرا هرگونه انحراف از روش استاندارد می‌تواند منجر به نتایج نادرست و گمراه کننده شود. ازاین‌رو، داشتن نیروی انسانی آموزش دیده و متخصص برای انجام صحیح آزمایش اسلامپ امری ضروری است.
در همین راستا، شرکت ام ک بتن (mkbeton) با بهره‌گیری از کادر فنی مجرب و تجهیزات استاندارد، آزمایش اسلامپ بتن را با دقت و صحت بالایی انجام می‌دهد. این شرکت متعهد است تا با رعایت کامل استانداردهای بین‌المللی، کیفیت بتن تولیدی خود را در بالاترین سطح ممکن حفظ کند.