بتن پیش ساخته چیست؟
بتن پیش ساخته (Precast concrete)، از جمله بتن هایی است که در محیط های کنترل شده مانند کارخانه به شکل خاصی تولید می شود و سپس به محل کار منتقل خواهد شد. در واقع بتن های پیش ساخته، عضوهایی اند که در مکانی به غیر از مکانی اصلی پروژه ساخته می شوند و سپس با ماشین های حمل و نقل به محل پروژه ارسال خواهند شد.
عضوهای بتنی پیش ساخته دارای تنوع بالایی هستند و می توان آن ها را به شکل های مختلفی درآورد. سقف ها، تیرها، ستون های پش ساخته بتنی، دیوارها و راه پله ها از جمله عضوهای بتنی پیش ساخته هستند که می توانند در ساختمان های مختلف مورد استفاده قرار گیرند.
بتن پیش ساخته در ویکی پدیا
بتن پیش ساخته در ویکی پدیا به صورت کامل توضیح داده شده است که در ادامه به توضیح آن می پردازیم. به نقل ویکی پدیا، بتن های پیش ساخته محصولات ساختمانی هستند که با کمک فرآیند ریخته گری یا همان قالب ریزی در یک محیط کنترل شده پخته می شوند و سپس به محل ساخت و ساز منتقل خواهند شد. از بتن های پیش ساخته برای ساخت دیوارهای خارجی و داخلی استفاده می شود.
به نقل ویکی پدیا، تولید بتن های پیش ساخته در محیط کنترل شده ای مانند کارخانه و کارگاه، می تواند باعث کنترل و نظارت دقیق روی تولید شود. به طوری که کارکنان می توانند با توجه به اصول ساخت سازه های پیش ساخته قوی، آن ها را طراحی کنند. استفاده از سیستم های بتنی پیش ساخته می تواند مزایای بسیار زیادی نسبت به ریخته گری در محل داشته باشد. تولید بتن های پیش ساخته روی سطح زمین انجام می شود و می تواند ایمنی پروژه را چندین برابر کند. از طرفی همین که می توان این کار را در کارخانه ها انجام داد، با کنترل بهتر روی کیفیت مواد خواهد شد.
تاریخچه بتن پیش ساخته
اگرچه به طور دقیق مشخص نیست که بتن های پیش ساخته برای اولین بار در چه سالی ساخته شدند، اما شواهد نشان می دهند که قطعات پیش ساخته مربوط به دوره روم باستان هستند. تاریخی که به صورت رسمی برای استفاده از بتن پیش ساخته برای اولین بار ثبت شده است، سال 1950 بوده است. در این سال مهندس جان وبستر، یک پل را روی دره فیلادلفیا طراحی کرد که با کمک بتن های پیش ساخته، ساخته شد. تا به امروز نیز بتن های پیش ساخته پیشرفت های بسیار زیادی پیدا کرده اند و به یکی از مصالح ساختمانی پرکاربرد تبدیل شده اند.
تفاوت بتن پیش ساخته و بتن آماده چیست؟
یکی از سوالات رایج از سوی مهندسین و افراد متخصص در زمینه بتن ریزی این است که تفاوت بتن پیش ساخته و بتن آماده در چیست؟ به طور کلی، بتن های پیش ساخته سازه های بتنی هستند که با مقاومت بالایی ساخته می شوند و به صورت بلوک و با شکل خاص به محل پروژه ارسال خواهند شد. بتن های آماده، بتن های بدون شکلی هستند که در کارخانه تولید شده اند و دیگر نیازی به ترکیب مواد اولیه با یکدیگر نیست. به همین خاطر به آن ها بتن های آماده می گویند.
بنابراین، تفاوت بتن آماده و پیش ساخته، در شکل آن هاست. به طوری که بتن های آماده بدون شکل و بتن های پیش ساخته دارای شکل منسجم هستند. بتن های آماده با بتن ریزی در محل اجرا می شوند و نیاز به خشک شدن دارند. اما بتن های پیش ساخته از قبل در کارخانه ساخته شده اند و می توان بدون نیاز به بتن ریزی آن ها را در محل اجرا کرد. برای آشنایی با دیگر سازه های ساخته شده با بتن پیش ساخته مطالعه مقاله “پایپ رک پیش ساخته” را پیشنهاد می کنیم.
مزایای بتن پیش ساخته چیست؟
استفاده از بتن پیش ساخته با هر نوعی می تواند مزایای زیادی را به همراه داشته باشد. همین مزیت ها باعث شده اند که در بسیاری از پروژه های ساختمانی، از بتن های پیش ساخته برای بهبود کارایی ساختمان استفاده شود. از جمله مزایای بتن های پیش ساخته می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- صرفه جویی در زمان ساختمان سازی
یکی از مهم ترین مزایای استفاده از بتن های پیش ساخته، صرفه جویی در زمان ساختمان سازی و تسریع روند کارها است. در واقع دیگر زمان زیادی برای ریخته گری در محل مورد نیاز نمی باشد. چون بتن ها آماده هستند و می توانند همزمان با خاک برداری، نقشه برداری و … مورد استفاده قرار گیرند.
- افزایش کیفیت ساختمان سازی
همانطور که اشاره کردیم، برای ساخت بتن های پیش ساخته می توان نظارت بیشتری را در کارخانه ها و کارگاه ها انجام داد. به همین خاطر بر اساس شرایط ساختمان، امکان سفارشی سازی بتن های پیش ساخته وجود دارد. این موضوع می تواند کیفیت ساختمان سازی را چندین برابر کند.
- زیبایی فوق العاده
امکان ساخت بتن های پیش ساخته بر اساس نیاز مشتریان در رنگ بندی و سایزبندی های مختلف وجود دارد. بتن های پیش شناخته می توانند با هر طرح و مدلی ساخته شوند. حتی در سال های اخیر با پیشرفت این سازه ها، برخی از کارخانه آن ها را مشابه با چوب نیز طراحی کرده اند که زیبایی فوق العاده ای به این بتن های پیش ساخته داده است.
- صرفه جویی در هزینه ها
برای اجرای بتن پیش ساخته، نیازی به نیروهای کار متعدد و یا استفاده از فرآیندهای ساخت پیچیده نیست. بتن های پیش ساخته می توانند در کنار کیفیت بالا و ایمنی زیاد، برای اجرا با هزینه کم در ساختمان های مختلف مورد استفاده قرار گیرند. از طرف دیگر نیازی به انبار کردن مصالح برای بتن ریزی و استخدام کارگران برای تولید بتن و … نیست. می توان بدون نیاز به میکسر، عضوهای پیش ساخته را با کمترین هزینه در محل اجرا کرد.
- استحکام بالا
هدف از ساخت بتن های پیش ساخته، ساخت قطعات و عضوهایی است که می توانند دوام و استحکام بالایی داشته باشند و البته برای این موضوع حداقل نگهداری نیاز است. بتن های پیش ساخته در برابر اسید، خوردگی و ضربه مقاومت خوبی از خود نشان می دهند. همچنین می توان در هنگام تولید درصد تخلخل آن ها را به حداقل رساند تا از تجمع آلودگی ها و گرد و غبار در منافذ آن ها جلوگیری نمود. نمونه ای از این قطعات پیش ساخته بتنی فونداسیون های پیش ساخته هستند.
- عایق صوت
متراکم بودن بتن پیش ساخته، باعث می شود تا بخش زیادی از صوت توسط آن جذب شود. به همین خاطر اگرچه بتن های پیش ساخته به طور کامل عایق صوت نیستند، اما می توانند بخش زیادی از صوت و سر و صدای محیط را کاهش دهند.
- مقاومت در برابر آتش سوزی
بتن های پیش ساخته مقاومت بالایی در برابر حرارت های بالا دارند. به طوری که می توان آن ها را به عنوان یکی از مصالح ساختمانی مقاوم در برابر حریق و آتش سوزی شناخت. از این رو برای محیط های حساس که حرارت در آن ها بالاست نیز می توان از این قطعات استفاده کرد.
معایب استفاده از بتن‌های پیش ساخته چیست؟
اگرچه اجرای بتن های پیش ساخته می تواند مزایای زیادی را به همراه داشته باشد، اما باید قبل از انتخاب این عضوهای پیش ساخته به معایب آن ها نیز توجه داشته باشید. بسته به شرایط ساختمان سازی، شاید اجرای بتن های پیش ساخته مشکل خاصی را ایجاد نکند، اما لازم می دانیم که معایب این سازه های پیش ساخته را بیان کنیم.
- سرمایه گذاری اولیه نسبتا بالا
یکی از معایب بتن پیش ساخته، هزینه اجرا و سرمایه گذاری بالای آن در ابتدا است. در واقع برای جابجایی عضوهای پیش ساخته نیاز به ماشین آلات سنگین و پیچیده است. این موضوع می تواند هزینه های پروژه را در ابتدای کار بالا ببرد، اما با توجه به سایر مزایا، این عیب قابل چشم پوشی است.
- حمل و نقل نسبتا سخت
همانطور که اشاره کردیم، بتن های پیش ساخته حمل و نقل نسبتا سختی دارند. ممکن است آن ها در یک محل بسیار دور در یک کارخانه تولید شده باشند و حمل آن ها به یک محل دیگر مانند محل پروژه سخت باشد. با این حال با وجود ماشین های حمل و نقل مخصوص، نیازی به نگرانی در رابطه با این موضوع نیست و می توان بتن های پیش ساخته را به صورت اصولی جابجا کرد.
- عدم امکان اصلاح
اگرچه در کارخانه ها و کارگاه ها به کیفیت بتن های پیش ساخته توجه زیادی می شود؛ اما گاهی اوقات بنا به دلایلی نیاز است که در محل پروژه عضوهای پیش ساخته را اصلاح کرد. اما باید این واقعیت را پذیرفت که در اکثر موارد اصلاح بتن های پیش ساخته عملا امکان ناپذیر است.
- افزایش حساسیت اجرای اتصالات به صورت اصولی
عضوهای پیش ساخته باید به صورت اصولی در کنار یکدیگر قرار گیرند و مونتاژ شوند. اتصالات این عضوها باید به صورت اصولی و تحت نظارت انجام شود. اگر این اتصالات کیفیت بالایی نداشته باشند، نمی توانند امنیت ساختمان را تامین کنند. از این رو باید برای جلوگیری از هر گونه مشکل مانند شکست عایق صوتی، نشت آب، عدم پایداری ساختمان و … به اجرای اتصالات در کنار بتن های پیش ساخته توجه شود.
روش های ساخت بتن پیش ساخته چیست؟
با توجه به اینکه اجرای بتن پیش ساخته در آیین نامه های ساختمان سازی مورد قبول قرار گرفته است، می بایست تولید کنندگان این اجزا نیز بر اساس قوانین، مراحل و استانداردهای توصیه شده از سوی افراد متخصص این بتن های پیش ساخته را تولید کنند. روند تولید قطعات پیش ساخته در آیین نامه ای به نام آیین نامه «آبا» به صورت اختصاصی توضیح داده شده اند. از این رو کارخانه ها و کارگاه های تولیدی باید بر اساس این روند، مراحل ساخت بتن های پیش ساخته را انجام دهند.
- تهیه و انبار کردن مواد اولیه
در ابتدا می بایست مواد اولیه اصلی که شامل میلگرد، سیمان، سنگدانه های مختلف، آب و مواد افزودنی می باشند، انبار شوند. نحوه صحیح انبار و حمل کردن این مواد اولیه به کارخانه تولیدی کننده، می تواند دلیلی برای افزایش کیفیت تولیدات، افزایش سرعت تولید، اقتصادی شدن کالا و کاهش ضایعات باشد. میلگردها باید با توجه به نوع و قطر خود دسته بندی و انبار شوند. همچنین لازم است که آن ها به صورت شبکه های مسطح یا قفسه های آرماتور آماده سازی شده، قبل از بتن ریزی در داخل قالب ها قرار بگیرند.
- ساخت و بکار گرفتن قالب ها
قالب های مورد استفاده برای ساخت قطعات پیش ساخته بتنی، باید از ورق فلزی، چوب، بتن، آلومینیوم، پلاستیک و یا ترکیبی از این مواد باشند. برای تهیه قالب ها، باید به نحوه باز و بسته شدن آن ها توجه داشت. همچنین این قالب ها نباید در هنگام ریختن بتن تازه دچار تغییر شکل شوند. دقت در صاف و مسطح بودن قالب با توجه به رواداری های قطعه، آب بند بودن آن ها و نداشتن درزهایی که باعث خروج دوغاب بتن می شوند، الزامی است.
- اختلاط بتن و بتن ریزی
با توجه به نوع بتن و مشخصات آن، باید اختلاط بتن انجام شود. برای این کار لازم است که در یک مرکز تهیه بتن، مواد متشکله بتن را به صورت وزنی یا حجمی اندازه گیری و با یکدیگر مخلوط نمود. پس از ترکیب، می توان با کمک منتقل کننده های مکانیکی یا وسایل حمل و نقل مناسب دیگر، این مواد را حمل کرد. باید در هنگام حمل این مواد به این نکته توجه داشت که مشخصات مکانیکی مواد نباید دچار تغییر شوند. بتن باید تا حد امکان در جایگاه نهایی خود قرار بگیرد. همچنین بتن ریخته شده در قالب باید با کمک پرس های مکانیکی و لرزاننده ها متراکم شود.
- عمل آوردن بتن
مراقبت، محافظت و پروراندن مجموعه تدابیری هستند که برای عمل آوردن بتن انجام می شوند. این تدابیر باید در هنگام ساخت قطعات پیش ساخته بتنی رعایت شوند. برای تولید قطعات بتنی پیش ساخته، پروراندن بتن با هدف تسریع در گرفتن و سخت شدن آن، باید با کمک حرارت، فشار، رطوبت و ترکیبی از آن ها انجام شود. این عمل باعث تسریع در باز کردن قالب ها و استفاده بهینه از آن ها و سرعت بخشیدن به امر تولید شود.
حرارت دادن به بتن تازه نیز باید به گونه ای انجام شود که حرارت به صورت تدریجی زیاد شده و سپس به صورت یکنواخت و کافی به بتن داده شود. سپس می توان بتن را به صورت تدریجی خنک کرد. به طوری که پس از پایان مرحله پروراندن، بتن به دمای نزدیک محیط برسد. این کار باید در تمام حجم بتن به صورت یکنواخت انجام شود تا مقاومت بتن در همه نقاط آن یکنواخت باشد. عدم یکنواختی مقاومت بتن باعث می شود در زمان باز کردن قالب ها، تنش های پیش بینی نشده ای در قسمت های مختلف قطعه به وجود بیاید و این موضوع باعث ترک خوردگی سطح بتن و کاهش پایایی سازه می شود.
- قالب برداری
قالب برداری، مرحله بعدی ساخت بتن پیش ساخته است. زمان و نحوه باز کردن قالب ها باید به گونه ای تنظیم شود که ضمن به حداقل رساندن زمان و نیروی کار لازم، باعث تحمل تنش های موثر نیز شود. همچنین تغییر شکل بتن های پیش ساخته پس از قالب برداری، نباید غیر پیش بینی شده باشد.
- کنترل کیفی در هنگام ساخت و بعد از تولید قطعات بتنی
در تولید صنعتی بتن های پیش ساخته، کنترل در کارخانه و در مراحل قبل از ساخت، هنگام ساخت و پس از ساخت انجام می شود. در مرحله قبل از ساخت، باید مصالح سنگی از هر معدن تازه و هر نوع سیمان جدید و فولاد کنترل شوند. در مرحله ساخت نیز لازم است که قالب ها، وسایل جابجایی و نحوه پرورداندن بتن و حرارت دادن باید بررسی شوند. پس از ساختن، بازرسی قطعات بلافاصله پس از باز کردن، نحوه انبار و عملیات بارگیری و ارسال مورد بررسی قرار می گیرند. همچنین لازم است که 2 درصد از قطعات تولید شده برای بررسی مقاومت تا حد گسیختگی بارگذاری شوند. البته طبق آیین نامه، در صورتی که قطعات به صورت مکرر جواب یکسان می دادند، می توان از نصف آن ها استفاده کرد.
ارزیابی مقاومت قطعات مرکب پیش ساخته می تواند مطابق با قوانین زیر انجام شود:
1) باری که برای ارزیابی استفاده می شود، باید با باری که در هنگام وارد شدن به عضو پیش ساخته منفرد یا همان نیروی کلی موجود در آرماتور کششی در زمان بارگذاری عضو مرکب با بار آزمایش خواسته شده در بند 19-4 آیین نامه بتن ایران، یکسان باشد.
2) تنها زمانی باید بارهای آزمایشی را وارد کرد که محاسبات نشان دهند عضو پیش ساخته منفرد در فشار یا کمانش بحرانی نیست.
3) تایید یا رد کردن جزء منفرد پیش ساخته باید مطابق با قوانین فصل 19 آیین نامه بتن ایران انجام شود.
- نشان گذاری و شناسایی
هر قطعه پیش ساخته باید با هدف مشخص شدن محل و تعیین موقعیت آن در سازه و زمان ساخت نشانه گذاری شود. نشانه های شناسایی باید با نقشه های جایگذاری مطابقت داشته باشند. این نشانه های شناسایی باید با برگه شناسایی قطعه که شامل اطلاعات زیر هستند، مرتبط باشند:
• نام قطعه با علامت مشابه در نقشه ها
• ابعاد قطعه
• وزن قطعه
• وزن میلگردهای قطعه
• تعداد قلابهای حمل و ادوات موقت برای نصب
• محل نصب قطعه در سازه
• دستورالعمل مربوط به مراحل تولید تا تثبیت قطعه در سازه
- جابجایی و انبار نمودن قطعات
بلند کردن و جابجایی قطعات در کارخانه باید با کمک ابزارهای مخصوص، بدون اعمال ضربه به قلاب ها و میل مهارهایی که به این منظور در محل مناسب در داخل قطعه تعبیه شده اند، مورد استفاده قرار گیرد. محل و نحوه انبار نمودن قطعات باید به نحوی ساماندهی شود که قطعات به صورت مستقل مستقر شوند و از تغییر شکل و تابیدگی آن ها در محل جلوگیری شود.
انواع قطعات بتنی پیش ساخته کدام است؟
قطعات بتنی پیش ساخته بر اساس کاربردی که دارند، می توانند با انواع مختلفی در سازه ها اجرایی شوند که هر کدام کارایی خاص خودشان را دارند. تیرهای بتنی، ستون بتنی، دال و … از جمله انواع قطعات هستند که در کارخانه ها به صورت پیش ساخته تولید و سپس به محل مورد نظر ارسال می شوند. از جمله انواع قطعات پیش ساخته بتنی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تیر بتنی پیش ساخته
تیرهای ساختمانی از جمله اجزای مهم در ساختمان ها محسوب می شوند که باعث افزایش استحکام سازه ها خواهند شد. می توان به جای استفاده از سایر تیرها، از تیرهای پیش ساخته بتنی در ساختمان ها استفاده کرد که به صورت افقی یا عمودی در سازه های مورد نظر نصب می شوند. نقش تیرهای بتنی پیش ساخته در سازه ها، به این گونه است که بارهای قائم بر محور خود را به ستون ها وارد می کند. ستون های ساختمانی نیز می توانند نقش تکیه گاه را ایفا کنند.
برای استفاده از تیر بتنی پیش ساخته، می بایست به ترک خوردگی توجه داشت. همچنین با انجام محاسبات مهندسی باید به میزان خمش و جمع شدگی بتن ها نیز توجه کرد. قالب بندی تیرهای پیش ساخته بتنی می تواند به صورت ال، شکل تی و یا شکل تی برعکس باشد که هر کدام دارای خصوصیات خاصی هستند.
- دال بتنی پیش ساخته
دال که به آن اسب نیز می گویند، یکی از انواع قطعات بتنی پیش ساخته ای هستند که می توانند با هدف تراز کردن طبقات مورد استفاده قرار گیرند. دال ها در واقع المان های افقی هستند که در ساخت کف، سقف و بام کاربرد دارند و دو دو نوع دال دو طرفه و پیش تنیده تولید می شوند.
دال های دو طرفه بار خود را به تیرهای اطراف منتقل می کنند. دال های پیش تنیده قابلیت تحمل بار بیشتری دارند و می توانند مقاومت بالایی نیز از خود نشان دهند. دال دو طرفه پیش ساخته بتنی برای پارکینگ چند طبقه، ساختمان های تجاری و انواع پاساژها مورد استفاده قرار می گیرد. دال های پیش تنیده نیز می توانند برای رفع ضعف بتن در برابر کشش مورد استفاده قرار گیرند.
- ستون بتنی پیش ساخته
ستون ها مانند تیرهای ساختمانی، نقش مهمی را در ایمنی ساختمان ایفا می کنند. به طوری که ستون ها می توانند از تیرها و شاخه های سازه ها پشتیبانی کنند. ستون ها را باید در تعداد مشخص و با فاصله استاندارد از یکدیگر در ساختمان اجرا کرد. ستون های بتنی پیش ساخته در کارخانه و بر اساس شرایط ساختمان، طراحی و ساخته می شوند و به محل پروژه ارسال خواهند شد. این ستون ها می توانند زیبایی فوق العاده ای به ساختمان ها بدهند و در عین حال کارایی ایده آلی در پروژه های ساختمانی به دلیل افزایش استحکام دارند.
- فونداسیون بتنی پیش ساخته
فونداسیون بتنی پیش ساخته، یکی از انواع قطعات پیش ساخته بتنی است که با کمک فرآیند ریخته گری بتن در قالب انجام می شود. پس از آن می توان این قطعات پیش ساخته را به محل ساختمان حمل کرد و در محل پروژه نصب نمود. تولید بتن های پیش ساخته در یک محیط کنترل شده، می تواند یک فرصت عالی برای افزایش امنیت پروژه باشد.
از طرفی به دلیل اینکه برای ساخت فونداسیون بتنی پیش ساخته، کنترل بیشتری روی مخلوط بتن در محل ساختمان انجام می شود، می توان کیفیت این سازه های بتنی را تنظیم کرد. یکی از مهم ترین مزایای اجرای فونداسیون بتنی پیش ساخته، مقاومت و دوام بالای این اجزا است. به طوری که می توان آن ها را از نظر اقتصادی به صرفه تر از سایر روش های اجرای بتن شناخت.
- دیوار بتنی پیش ساخته
دیوار بتنی پیش ساخته، یکی از قدیمی ترین قطعات ساخته شده در کارخانه ها به صورت پیش ساخته است. این دیوارها می توانند بر اساس ابعاد مورد نظر مشتری سفارشی سازی شوند و امکان طراحی آن ها به شکل دلخواه مشتریان نیز وجود دارد. دیوارهای پیش ساخته بتنی می توانند برای تمامی پروژه ها صرف نظر از شرایط جوی مورد استفاده قرار گیرند. مزیت آن ها نصب سریع و بدون دردسرشان است که در زمان اجرای پروژه نیز صرفه جویی خواهد کرد. کاربرد اصلی دیوارهای بتنی پیش ساخته، در نماسازی است. با این حال می توان آن ها را بر اساس نظر مشتری نیز شخصی سازی نمود.
قطعات بتنی پیش ساخته چه ویژگی هایی دارد؟
قطعات بتنی پیش ساخته از جمله مصالح ساختمانی هستند که اجرای آن ها در ساختمان ها و خانه های پیش ساخته می تواند مزایای بسیار زیادی را به همراه داشته باشد. این قطعات می توانند با توجه به نیاز پروژه و کارفرما در ابعاد و رنگ بندی های متفاوت ساخته و در محل پروژه اجرا شوند. مهم ترین ویژگی این قطعات، انعطاف پذیری آن ها در ساخت است. از این رو برای پروژه های ساختمانی متفاوتی می توان از این قطعات استفاده کرد.
یکپارچه بودن بتن های پیش ساخته به دلیل ساخت در کارخانه در یک شرایط یکسان، یکی دیگر از مزایای بتن های پیش ساخته است. این بتن ها می توانند بر اساس ترکیباتی که دارند، مقاومت و مشخصات مکانیکی متفاوتی نیز داشته باشند. بنابراین، بدیهی است که ویژگی های بتن های پیش ساخته تا حد زیادی وابسته به ترکیبات به کار رفته در آن هاست.
در ادامه به ویژگی های این مصالح ساختمانی اشاره می کنیم:
- دوام و طول عمر بالا
- کیفیت بسیار بالا نسبت به سایر مصالح ساختمانی
- امکان نصب و اجرای ساده
- ساخته شده با استانداردهای ساختمانی در یک محیط کنترل شده
- کاهش تعداد نیروهای انسانی پروژه
- امکان استفاده از قطعات بتن پیش ساخته در تمامی شرایط آب و هوایی
- مقاومت بالا در برابر حریق
- کنترل صدا در ساختمان ها
چرا بتن پیش ساخته گزینه مناسبی برای ساخت و ساز است؟
این روزها بسیاری از کارفرمایان و صاحبان پروژه های ساختمانی به دنبال روشی برای کاهش هزینه های ساختمان و زمان اجرای ساختمان ها و برج های مسکونی و تجاری هستند. استفاده از مصالح پیش ساخته، یکی از ساده ترین روش ها برای اجرای ساختمان ها در کوتاه ترین زمان ممکن است. ضمن اینکه با این قطعات می توان استحکام و مقاومت سازه ها را نیز افزایش داد. نمونه ای از سازه های بتنی پیش ساخته با سرعت بالا سازه های مثلثی یا خانه مثلثی پیش ساخته بتنی و خانه های پیش ساخته بتنی هستند.
بتن پیش ساخته در انواع مختلفی تولید می شود که از جمله آن ها می توان به تیر پیش ساخته، دیوارهای پیش ساخته، دال های بتنی و … اشاره کرد. همچنین امکان سفارشی سازی این بتن ها بر اساس ابعاد، رنگ و ساختار دلخواه مشتری وجود دارد. از این رو می توان با توجه به نیاز پروژه، از بتن های پیش ساخته استفاده کرد و از مزایای آن بهره مند شد.
تفاوت بتن پیش ساخته و بتن پیش تنیده چیست؟
بتن پیش تنیده یکی از روش های رایج برای اجرای سازه های بتنی مقاوم است. در واقع این نوع بتن با کمک تاندون های فولادی دچار تنش می شود. به طوری که یک قوسی در بتن پیش تنیده وجود دارد که بعدا با نیروی خمشی وارد شده به آن خنثی می شود. این موضوع می تواند استحکام بتن های پیش تنیده را افزایش دهد. از این رو برای ساختمان هایی که نیاز به افزایش استحکام است، می توان از بتن های پیش تنیده استفاده است.
تفاوت بتن پیش ساخته و بتن پیش تنیده در کارایی آن هاست. بتن های پیش ساخته بدون ایجاد با تاندون های فولادی دچار تنش شوند، در ساختمان نصب می شوند؛ اما بتن های پیش تنیده حتما قبل از نصب دارای پیش تنیدگی هستند. به همین خاطر است که به آن ها بتن پیش تنیده نیز گفته می شود.
نشریه شماره 388-آیین نامه طرح و محاسبه سازه های بتنی پیش ساخته
سازه های بتنی پیش ساخته، مورد تایید قوانین مربوط به ساختمان سازی کشور هستند. اما به دلیل اینکه این سازه ها در گروه سازه های خاص قرار می گیرند، باید در هنگام ساخت، حمل و نقل و اجرا به قوانین خاصی در مورد آن ها توجه داشت. این قوانین و استانداردها در نشریه ای به نام نشریه 388 که با نام آیین نامه طرح و محاسبه سازه های بتنی پیش ساخته یا آیین نامه آبا شناخته می شود، توضیح داده شده اند.
نشریه شماره 388 از دو بخش اصلی تشکیل شده است. بخش اولیه آن تمامی قوانین و مقررات مربوط به بتن های پیش ساخته، انواع این قطعات، نحوه اجرا، تولید و انبار آن ها را توضیح داده است. در قسمت دوم این نشریه، بعضی از بندهایی که نیاز به تفسیر دارند به طور کامل و به همراه عکس تفسیر شده اند. از این رو می توان گفت که این نشریه، یک نشریه کامل در زمینه طراحی و محاسبه سازه های بتنی است.
انواع سیستم سازه ای بتن پیش ساخته کدام است
سیستم های سازه ای بتن پیش ساخته را می توان مطابق با نشریه 388 به دو دسته سیستم های دیواری و خطی تقسیم بندی کرد. هر یک از این سیستم ها ویژگی های خاص خود را دارند و باید مطابق با قوانین اجرایی، آن ها را در محل اجرا نمود. در ادامه در مورد این دو سیستم بیشتر توضیح می دهیم.
سیستم دیواری
سیستم های دیواری بتن پیش ساخته در واقع مجموعه ای از بهم پیوستن تعداد زیادی دیوار که در تراز هر طبقه با سقف هایی که عملکرد دیافراگم افقی را انجام می دهند، تشکیل می شود. این سقف ها می توانند بر دیوارها یا تیرها و ستون ها متکی شوند. در هر دو حالت پایداری سازه در مقابل بارهای جانبی توسط سیستم دیوار تامین می گردد.
اتصالات سیستم های دیواری به صورت قائم یا افقی که متشکل از بتن یا ملات هستند مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین در صورت نیاز می توان از میلگردها نیز درون آن ها استفاده کرد. تحلیل سیستم دیواری بتن پیش ساخته برای بارهای قائم، گسیختگی و بارهای جانبی باید به صورت مجزا انجام شود. در نهایت برای طرح و ایمنی سازه باید مجموعه آن ها بررسی شوند.
سیستم خطی (تیر و ستون)
ساختمان هایی که از قطعات خطی تشکیل شده اند، می توانند در سه مدل قاب خمشی، ستون های پیوسته طره و قاب ساده همراه با دیوارهای باربر طراحی شوند. دیوارهای باربر می توانند با مدل های قاب خمشی و ستون های پیوسته طره ترکیب شوند. در همه مدل های سیستم خطی، سقف به عنوان یک دیافراگم افقی در مقاومت همکاری لازم را انجام می دهد.
در سیستم خطی اتصالات باید در هنگام تحلیل سازه با فرض مفصلی بودن در برابر بارهای جانبی محاسبه شوند. اگر اتصالات صلب فرض شوند، باید درجه بتن ریزی شوند. در غیر این صورت می بایست مقاومت خمشی و سختی آن ها در نامناسب ترین شرایط در نظر گرفته شوند.
هزینه و قیمت بتن پیش ساخته چقدر است؟
یکی از ویژگی ها و مزایای اصلی اجرای بتن پیش ساخته، قیمت پایین این قطعات است. به طوری که می توان قطعات پیش ساخته بتنی را با قیمت ارزان خریداری و در محل اجرای پروژه دریافت نمود. البته عوامل زیادی روی قیمت بتن های پیش ساخته تاثیر می گذارند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
- ابعاد بتن های پیش ساخته
یکی از مهم ترین عواملی که بر روی قیمت بتن پیش ساخته تاثیر می گذارد، ابعاد این بتن ها است. هر چقدر ابعاد بتن های پیش ساخته بیشتر باشد، هزینه خرید و نصب آن ها نیز بالاتر می رود.
- نوع بتن های پیش ساخته انتخابی
نوع و طرح بتن های پیش ساخته انتخابی، می توانند عاملی برای تعیین قیمت بتن پیش ساخته باشند. در واقع هر چقدر پیچیدگی تولید بتن های پیش ساخته بیشتر باشد، قیمت و هزینه اجرای آن ها نیز بالاتر می رود.
- کیفیت قطعات بتن پیش ساخته
کیفیت قطعات بتن پیش ساخته تاثیر زیادی روی قیمت آن دارد. متاسفانه برخی از مجموعه های تولیدی با ارائه این قطعات با کیفیت پایین، سعی در جذب مشتری دارند. این در حالی است که کیفیت این قطعات بسیار روی عمر مفید آن ها موثر است.
